MUĞLA’nın Ula-Marmaris ilçeleri arasındaki Balan sıradağlarında yeni bir endemik bitki türü keşfedildi. ‘Bal sümbülü’ olarak bilim dünyasına tanıtılan bitki hakkında Ege Üniversitesi’nden (AB) Prof. Hasan Yıldırım, “70 santimetreye kadar büyüyebilen uzun salkım şeklinde çiçekleri var. Tomurcukta farklı renklerde çiçekleri var, olgunlaştıktan sonra farklı renklere dönüşüyor.”
Zeytinyağı üreticisi olan ve bitkiler üzerinde amatör çalışmalar yapan Buse Topçuoğlu, 2020 yılında bulduğu bir bitkinin fotoğraflarını ve örneklerini AB Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Yıldırım’a gönderdi. Yıldırım, çeşidin literatürde bulunmayan bir bitki olduğunu fark edince Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Köyceğiz Meslek Yüksekokulu’ndan Dr. Öğretim Üyesi Kenan Akbaş ve doktora öğrencisi Tuğkan Özdöl ile ortak çalışma başlattı. 3 yıl süren çalışmaların ardından yeni bitkinin ‘taksonomik botanik’ bir tür olduğu belirlendi. Bilimsel adı ‘Leopoldia buseana’ olan bitki, Phytotaxa bilimsel dergisinde yer alarak dünyaya tanıtıldı. Bitkinin Türkçe adı yayılış gösterdiği dağ silsilesinden dolayı ‘Balan sümbülü’dür.
‘TÜR SAYISI 30’A ÇIKTI’
‘Morbaş’ olarak da bilinen ‘Leopoldia’ cinsinin dünya çapında 29 türle temsil edildiğini anlatan Prof. Kafkaslar ve Güneybatı Asya. Cinsin çeşitlenme ve gen merkezi Batı Anadolu ve Ege adalarıdır. Bu bakımdan Muğla ili ‘Leopoldia’ cinsi için çok önemlidir.” Değerli bir alan. Yeni keşfedilen ‘Balan sümbülü’ ile cinsin dünyadaki çeşit sayısı 30’a, Türkiye’deki çeşit sayısı ise 16’ya çıktı. Türkiye’deki endemik ‘Leopoldia’ çeşitlerinin sayısı ise 9’a çıktı. Bu bitkinin adını ise ‘Leopoldia buseana’yı keşfeden Buse Hanım’ın ismine atfettik. İlginçtir ki bu bitkinin popülasyonunu, yakın zamanda büyük bir yangının yaşandığı Marmaris’te ve Hisarönü çevresinde tespit ettik.” söz konusu.
‘BİLİM ADAMLARI GELECEKTEN ENDİŞELİ’
Türün Balan sıradağlarında popülasyon bulunduğunu ancak yol çalışmaları ve orman yangınları nedeniyle risk altında olduğunu vurgulayan Prof. yol çalışmaları ve orman yangınları. Balan sıradağlarında nüfusun yoğunlaştığı bölgede yangın yok ancak potansiyeli çok yüksek. Yerel yönetimler ve bilim insanları olarak bu tesise acil ihtiyaç var.” Koruma stratejilerini ortaya koyarak bir an önce çalışmalara başlamamızın yararlı olacağını düşünüyorum” dedi.
‘SÜS BİTKİSİ POTANSİYELİ’
Bitkinin fiziksel özelliklerine de değinen Prof. Yıldırım, “70 santimetreye kadar büyüyebilen uzun salkım şeklinde çiçekleri var. Bitkinin mavimsiden mora, hatta kahverengiye kadar değişen, tomurcuk halinde farklı renklerde, olgunlaştıktan sonra farklı renklere dönüşen çiçekleri var. Çok güzel bir çiçek renk geçişine sahip. Süs bitkisidir. Potansiyeli yüksek ve üzerinde kültürel çalışma yapılması imkanı olan bir bitkidir” dedi.
